De Assistentiewoning: een nieuw concept van zorgvastgoed om te bewonen of als investering.

1. Wat is een assistentiewoning?
Een assistentiewoning combineert de vrijheid en zelfstandigheid van een eigen woning met eventuele hulpverlening. Senioren wonen er zelfstandig, maar kunnen een beroep doen op tal van ‘a la carte’ diensten.

De woning zelf is aangepast aan de noden van de bewoners: geen trappen, een centraal oproepsysteem,… Tal van onopvallende architecturale ingrepen zorgen voor een maximale zelfstandigheid. Men heeft ook toegang tot kwaliteitsvolle gemeenschappelijke faciliteiten, zoals een fitnesszaal, wellness, bibliotheek, polyvalente ruimtes, een restaurant en bar enz. Om een gerust gemoed te garanderen is het gebouw volledig beveiligd.

Steeds meer senioren zijn op zoek naar een assistentiewoning die aan al die voorwaarden voldoet. Daarom staan deze bovenaan in de lijst van meest gezochte woningen. Een assistentiewoning is een concrete invulling van het concept van levensloopbestendig wonen.

Het woonzorgdecreet introduceerde ter vervanging van de serviceflats een nieuwe voorziening: de groep van assistentiewoningen. Deze groep bestaat uit verschillende assistentiewoningen (lees: flats), gericht op personen ouder dan 65 jaar met een lichte vorm van zorgafhankelijkheid. 

Een groep voor assistentiewoningen heeft volgende verplichte taken:
 - het aanbieden van aangepaste huisvesting
 - het aanbieden van ouderenzorg, al dan niet in samenwerking met een andere partner
 - het aanbieden van sociale netwerkvorming en creatieve ontspanning
 - het bieden van onmiddellijke hulp in noodsituaties
 De eerste twee taken zijn niet nieuw ten opzichte van de serviceflats, de laatste twee wel. 

Om aan sociale netwerkvorming te doen, kan beroep worden gedaan op een woonassistent. Het gaat hier om een nieuwe functie, waarvoor de Vlaamse regering op termijn (enige vorm) van financiering zal voorzien. Deze woonassistent kan een personeelslid zijn van de groep voor assistentiewoningen, maar kan ook iemand zijn uit het woonzorgcentrum, het lokaal dienstencentrum of de dienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg. 

Momenteel is er nog geen zicht op de norm, noch op mogelijke financiering. Het profiel van de woonassistent zal wellicht vergelijkbaar zijn met dat van animator in het woonzorgcentrum maar kan ook het profiel zijn van de dienstencentrumleider van de lokale dienstencentrum. Maar dat is voer voor de uitvoeringsbesluiten en de bijhorende subsidies. Onmiddellijk hulp bieden in crisissituaties is niet evident voor een voorziening met nauwelijks personeelsleden. Het is echter de uitdrukkelijke bedoeling van de decreetgever om ouderen zo weinig mogelijk te laten verhuizen. Daarom moet het ook mogelijk zijn om een oudere met een zware zorgbehoefte verlengd in een assistentiewoning te laten verblijven. In theorie kan dit in samenwerking met de thuiszorg, maar aangezien de grootste problemen zich wellicht ’s nachts en in het weekend voor doen, wordt in de eerste plaats naar het woonzorgcentrum gekeken. Om dat mogelijk te maken kan de erkenning van een woonzorgcentrum tijdelijk overgezet worden op een assistentiewoning. Het totaal aantal erkenningen van het woonzorgcentrum mag echter niet overschreden worden. Aangezien in een woonzorgcentrum echter altijd wel sprake is van ziekenhuisverblijven en leegstand wegens overlijden, mag dat geen probleem zijn. Het is op dat moment de bedoeling om niet enkel de erkenning over te brengen, maar ook de totaalzorg die bij die erkenning hoort. Wat dat concreet zal inhouden, zal pas duidelijk worden in de uitvoeringsbesluiten.

2. Erkennen of niet?
In tegenstelling tot de huidige serviceflats, zal een groep van assistentiewoningen niet verplicht erkend zijn. Iedere initiatiefnemer zal dus kunnen kiezen of ze hun huidige (of toekomstige) serviceflats zullen laten erkennen als assistentiewoningen of niet. Niet-erkennen heeft tot gevolg dat de flats woonvoorzieningen zullen zijn en geen zorgvoorzieningen, ze vallen dus niet onder het toepassingsgebied van het woonzorgdecreet. Ze zijn dan met andere woorden een woonvorm, gericht op het huisvesten van ouderen. Deze flats vallen dus onder geen van de verplichtingen van het woonzorgdecreet, maar zullen ook geen aanspraak kunnen maken op de subsidies van woonassistent. Het systeem van flexibele erkenning in samenwerking met het woonzorgcentrum kan evenmin. 

Voordelen erkenning:
 - recht op subsidie woonassistent
 - flexibele erkenning als wooneenheid woonzorgcentrum mogelijk
 - deelname aan woonzorgnetwerk mogelijk (opgelet: erkende groep van assistentiewoningen is een verplicht lid van een woonzorgnetwerk)
 - BTW-voordelen bij bouwen en verbouwen (zelfde als nu serviceflats). 

3. Dienstverlening en zorgaanbod?
Dankzij de tussenkomst – tegen gunstige voorwaarden - van de Zorgmakelaar komen onderstaande kwalitatieve diensten van externe zorgaanbieders binnen handbereik. Dit niet limitatief pakket wordt ‘à la carte’ samengesteld op basis van ieders individuele verwachting en behoefte:
- Verpleegkundige zorgen
- Medische manicure
- Pedicure / podoloog
- Kinesitherapie
- Massage
- Ergotherapie
- Boodschappenservice
- Apotheek aan huis
- Het verzorgen van maaltijden
- Poetshulp – strijkdienst
- Klusjesdienst
- Kapper aan huis
- Organiseren van activiteiten
- Vervoer 

De Zorgmakelaar werkt nauw samen met diensten voor thuisverpleging en gezinszorg. Ook als aanpassingen aan de assistentiewoning of functionele hulpmiddelen nodig zijn, staat hij klaar.

De Zorgmakelaar engageert zich om voor uw gezondheid en veiligheidsgevoel in te staan. Het noodoproepsysteem garandeert de klok rond noodhulp via een erkende alarmcentrale die indien nodig professionele hulp laat komen.

Het is zeer essentieel dat er wat te beleven valt in het gebouw en er dynamiek voelbaar is. Als woonassistent zorgt de Zorgmakelaar ervoor dat men kan deelnemen aan activiteiten en eventueel andere mensen kan ontmoeten. Indien gewenst kan de bewoner via beeldcommunicatie eveneens makkelijk zijn contacten onderhouden met zijn dierbaren en met de Zorgmakelaar.

Om de bewoners te ontlasten van alle zorgen, zal er per groep van assistentiewoningen telkens een VZW als beheersinstantie instaan voor de bewoning en uitbating en neemt deze o.a. onderstaande taken voor haar rekening:
 - Onderhoud gebouwen
 - Onderhoud tuin
 - Syndicus
 - Oprichting van een gebruikersraad
 - Verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid
 - Brandverzekering
 - Bewoning (wachtlijsten)
 - Engagement op controle en veiligheid
 - Inrichting “meubels” gemeenschappelijke ruimten
 - Water- & stroomverbruik gemeenschappelijke delen
 - Nazicht branddetectie
 - Wettelijke keuringen technische installaties
 - Meteropnames
 - Administratieve diensten (facturatie)
 - Technische dienst 

4. Relevante regelgeving?
Zorg-en-gezondheid.be
Vvsg.be