Wat zegt de wet over thermische en akoestische muurisolatie?

Moet je wel goed thermische isoleren? Ja, want de overheid eist energiezuinige gebouwen. Maar vraagt de overheid ons ook om goed te isoleren tegen geluidsoverlast? En hoe werkt dat dan, akoestisch isoleren? We zetten een en ander over thermische en akoestische muurisolatie op een rijtje en bekijken in dit verband wat de wet op de ruimtelijke ordening, de EPB-regelgeving en de geluidsnorm over muurisolatie zeggen.

In de wet op de Ruimtelijke Ordening vinden we geen specifieke voorschriften voor thermische en akoestische muurisolatie. Waar je wel op moet letten als je verbouwt, is waar je de isolatiewerken precies zult uitvoeren aan de bestaande woning. Want als de isolatiewerken betrekking hebben op de voorgevel of als de isolatiewerken een invloed hebben op de stabiliteit van de woning, dan moet je die werken melden bij de gemeentelijke dienst Ruimtelijke Ordening.

Architect en vergunning?
Grotere ingrepen in een bestaand gebouw die invloed hebben op de constructie van het gebouw, vereisen ook de betrokkenheid van een architect. Bovendien heb je voor deze werken vaak ook een bouwvergunning nodig. Informeer daarom altijd voor je begint te renoveren naar de juiste voorwaarden.

Thermische isolatie muren en EPB
De energieprestatieregelgeving (Wat is EPB?) zegt wel iets over de isolatie van muren. Hier zijn het de EPB-eisen of eisen in verband met EnergiePrestatie en Binnenklimaat die voorschrijven aan welke isolatienormen een muur moet voldoen.

Algemeen gesteld mogen nieuwbouwwoningen, waarvan de vergunning is aangevraagd tussen 1 januari 2012 en 31 december 2013, een E-peil E70 halen en maximaal 70 kWh/m² aan energie verbruiken. Om dat te bekomen, mag de thermische isolatie of K-peil maximaal K40 halen en gelden er maximale U-waarden voor de verschillende bouwonderdelen. Gaat het om een verbouwing in dezelfde periode, dan gelden er enkel maximale U-waarden (warmtedoorgangscoëfficiënten) in verband met de thermische isolatie.
·    Voor muren die niet in contact met de grond komen, met uitzondering van muren die contact hebben met een kruipruimte of met een kelder buiten het beschermd volume, geldt een maximale U-waarde van Umax=0.32W/m²K.
·    Gaat het om scheidingsmuren tussen twee wooneenheden of tussen een woning en een gemeenschappelijke ruimte (bijvoorbeeld een gemeenschappelijke hal of gang), dan moet de muur een U-waarde van Umax=1.0W/m²K.
Elk bouwproduct - isolatiemateriaal, bouwblokken, glas, hout, ... - heeft een U-waarde die aanduidt hoeveel en hoe snel warmte door een materiaal heen kan. Die waarden staan vermeld in de technische fiche. Hoe lager de U-waarde (en hoe dichter bij de 0), hoe beter het product isoleert. Voor passiefhuizen bijvoorbeeld ontwikkelden de producenten glas met een U-waarde van 0,8. De sector streeft zelfs naar glas met U-waarde 0,6. Om maar te zeggen hoe de keuze van materialen een invloed heeft op de isolatiewaarde van je muur.

Akoestische muurisolatie
EPB zegt niets over akoestische isolatie. Er zijn wel technische eisen geformuleerd door het WTCB inzake geluidsisolatie bij bouwwerken. De Belgische norm NBN S01-400-1 'Akoestische criteria voor woongebouwen' vind je terug in ons artikel De geluidsnorm. De norm maakt een verschil tussen normaal en verhoogd akoestisch comfort, omdat niet iedereen dezelfde hoge eisen stelt aan akoestische isolatie. Goed akoestisch isoleren kost ook meer, en dat extra bouwbudget heeft niet iedereen. De geluidseisen vind je terug in ons artikel Eisen rond de geluidsnorm.

Geluid via lucht of contact
Je moet altijd rekening houden met de bron van het geluid. Geluid kan zich namelijk op verschillende manieren verplaatsen. Geluid dat van buiten komt, verplaatst zich via de lucht. Contactgeluiden – iemand klopt op de muur – doen een massa trillen, die trillingen planten zich voort in de constructie en brengt de lucht rondom aan het trillen.
Als je weet van waar het geluid komt dat je wilt weren, kun je een methode kiezen om je muur te isoleren. Dat kan volgens de massawet of het massa-veer-massaprincipe.

Luchtdicht bouwen
Luchtdicht bouwen is niet alleen een must als je een energiezuinig huis wilt, luchtdichte muren verhinderen ook dat geluiden van buiten zonder enige hinder tot binnen kunnen doordringen. Luchtlekken in een muur zijn dus ook geluidslekken.
Maar omdat je in een luchtdicht gebouw goed moet ventileren, moet je ook voor je ventilatie-installatie kiezen voor geluiddempende oplossingen.

De massawet
De massawet zegt dat als je de massa van de muren vergroot – dus zwaarder maakt – je dan een betere geluidsisolatie krijgt. Je kan gaan voor hele dikke muren, maar je kunt ook kiezen voor zwaardere materialen. Zo zijn betonnen stenen of kalkzanstenen zwaarder dan snelbouwstenen. Spouwankers kunnen ook geluid overdragen, dus die vermijd je beter. Zorgt ook voor een luchtdichte afwerking van de muren. Zo moeten de voegen goed verzorgd zijn. Verlijmen is een goed alternatief.

Massa-veer-massa
Het principe van massa-veer-massa stoelt op het feit dat de veer tussen de twee massa’s de trillingen van de ene massa opvangt en dempt, alvorens het fel afgezwakte geluid door te geven aan de andere massa. Eigenlijk is een goed geïsoleerde spouw tussen stenen buitengevel en stenen binnenmuur een goed voorbeeld van het massa-veer-massaprincipe. Muren in gipskarton, tussen twee kamers, plaats je ook best ontdubbeld. Dus raamwerk in metaal voor gipskarton in de ene kamer, en aan de andere kant opnieuw een raamwerk met metalen profielen afgewerkt met gipskarton in de andere kamer. Er tussen isolatiemateriaal.

Voer voor specialisten
Akoestiek is een moeilijke en aparte discipline binnen de bouwsector. Ga je bouwen of verbouwen en wil je een geluidsprobleem aanpakken of in het ontwerp al rekening houden met mogelijke geluidshinder (van verkeer bijvoorbeeld) dan raadpleeg je best je architect en een akoestisch deskundige. 
Meer informatie en contactpersonen vind je ook bij de Belgische Akoestische Vereniging. 

Lees meer over geluidsisolatie in ons dossier Geluidsisolatie. 
https://www.habitos.be/nl/bouwen/wat-zegt-de-wet-over-thermische-en-akoestische-muurisolatie-8380