Welke vergunningen zijn nodig om te verbouwen of te renoveren?

Voor welke werken heb je in Vlaanderen een bouwvergunning nodig als je gaat renoveren of verbouwen? Habitos zette de belangrijkste werken op een rij. Sommige bouwwerken hebben een stedenbouwkundige vergunning nodig, andere renovatiewerken hoef je enkel aan de dienst ruimtelijke ordening te melden. En jawel, er zijn ook verbouwwerken die geen vergunning meer nodig hebben.

Bouwen of verbouwen? In principe heb je altijd een bouwvergunning nodig, die je aanvraagt via de lokale dienst ruimtelijke ordening. Voor verbouwingswerken die een stedenbouwkundige vergunning vereisen, heb je doorgaans ook een architect nodig. De exacte bepalingen en de integrale wetteksten vind je terug op de website Ruimtelijkeordening.be, van de Vlaamse Overheid. Hieronder enkel een samenvatting van de regels.

Woonfunctie veranderen
Verandert de woonfunctie na het renoveren van de woning? Dan heb je een stedenbouwkundige vergunning nodig, zelfs als je geen werken uitvoert. Ga je vanuit je woning een beroep uitoefenen, en verbouw je hiervoor een kamer in huis? Dan heb je hiervoor, onder strikte voorwaarden echter, géén vergunning nodig. 

Huis opdelen
Ga je verbouwen of renoveren om het huis daarna op te delen in meer woongelegenheden, dan heb je altijd een bouwvergunning nodig. Ook als je geen bouwwerken uitvoert. Dus van je huis appartementen, studentenkamers, studio’s… maken, kan enkel met een geldige bouwvergunning. 

Zorgwoning
Maak je van je huis een zorgwoning, dan ben je vrijgesteld van de vergunningsplicht. Het verbouwen van een huis tot zorgwoning zonder uitbreiding, maar met constructiewerken, moet je wel melden. Een uitbreiding van de woning heeft in de meeste gevallen een stedenbouwkundige vergunning nodig. Stopt de functie van zorgwoning en ga je weer ‘normaal’ in het huis of de woning wonen, dan moet je dit melden.

Verbouwen zonder uitbreiden
Wordt de woonoppervlakte niet groter na de verbouwing, dan is de renovatie niet vergunningsplichtig. Wel opletten met stabiliteitswerken: hier geldt vaak een meldingsplicht voor en de medewerking van een architect. 

Komen er stabiliteitswerken kijken bij de renovatie van de voorgevel? Altijd vergunningsplichtig! 

De zolder renoveren mag zonder vergunning, maar je moet wel rekening houden met een aantal voorwaarden. Niet elke aanpassing aan de zolderverdieping is vergunningsvrij. 

Huis onderhouden
Je huis als een goede ‘huisvader’ of ‘huismoeder’ onderhouden, door bijvoorbeeld versleten ramen te vervangen, pleisterwerk te herstellen, of dakkepers, panlatten en leien te vervangen, is in principe vrijgesteld van vergunningsplicht. Dat geldt ook voor werken aan het interieur zoals de keuken vervangen, een kamer opsplitsen, de zolderkamer renoveren ... 

Stabiliteitswerken
Voer je werken uit die een invloed hebben op de stabiliteit van de woning, dan moet je die werken melden. Daarbij komt nog dat je bij de opstelling van het meldingsdossier een architect moet betrekken. 

Werken waarbij een architect betrokken moet zijn: stabiliteitswerken binnen, aan de zijgevels, achtergevels en het dak. Denk aan nieuwe raamopeningen maken in de achtergevel, dragende balken voor het dak vervangen of het herbouwen of vervangen van de buitenmuren (ook als dat maar gedeeltelijk is). Werken aan de voorgevel hebben altijd een bouwkundige vergunning nodig.

Woning uitbreiden
Als je de woning gaat uitbreiden heb je of een vergunning nodig of je moet de werken melden. Zo mag je kleine bijgebouwen zonder vergunning aanbouwen, maar je moet ze wel melden. Er gelden wel voorwaarden: het nieuwe bijgebouw moet klein genoeg en laag genoeg zijn en voldoende afstand houden van perceelsgrenzen. Komen hiervoor nieuwe gevelopeningen of openingen in dragende muren? Dan moet je een architect inschakelen. 

Ondergronds bouwen
Voor kleine, veelvoorkomende constructies ondergronds – een brandstoftank, regenwaterput of nutsleidingen – heb je geen bouwvergunning nodig. Ga je echter een kelderverdieping maken onder of langs de woning, dan gelden er andere regels en is een stedenbouwkundige vergunning verplicht! 

Tijdelijke opslag
Tijdens de verbouwwerken nood aan een tijdelijke inrichting om bijvoorbeeld materiaal op te slaan (in een tent of container)? Dan is er in principe ook een stedenbouwkundige vergunning nodig. Maar er bestaan wel een paar vrijstellingen: als de opslagplaats niet zichtbaar is vanaf de openbare weg en niet meer volume dan 10m³ in neemt. 

Slopen
Voor het slopen van sommige bouwwerken, waarvan de plaatsing vrij van vergunning is, geldt er ook een vrijstelling. Toch is het slopen van constructies in regel vergunningsplichtig. Kijk daarom zeker de gedetailleerde regels na op de site Ruimtelijke Ordening van de Vlaamse Overheid. 

Ruimtelijke Ordening
Alle meldingen, aanvragen tot stedenbouwkundige vergunningen of vragen hieromtrent verlopen via de gemeentelijke dienst Ruimtelijke Ordening van de plaats waar het te verbouwen of renoveren huis staat. Meer weten? Meer informatie over de bouwvergunning en stedenbouwkundige bepalingen vind je in ons overzicht Bouwvergunning – Stedenbouwkundige bepalingen. 

Specifieke informatie over je eigen plannen tot renoveren of verbouwen? Contacteer de dienst Ruimtelijke Ordening in jouw gemeente. Kijk ook eens op de website van de Vlaamse Overheid, Ruimtelijke Ordening.be, voor alle integrale wetteksten inzake bouwvergunningen, meldingen en vrijstellingen voor bouwwerken. 

Bron:
Habitos.be